Είναι μεγάλο πλεονέκτημα για τα παιδιά αν οι γονείς τους έχουν ξεκαθαρισμένη στάση ζωής. Αν έχουν, δηλαδή, ήθος, με το οποίο κρίνουν τα γεγονότα. Το ήθος ενεργεί σαν οικοδομικό υλικό στο χαρακτήρα του παιδιού. Όσο πιο ξεκάθαρες και γεμάτες αποδοχή είναι οι αντιλήψεις σας για τον κόσμο, τόσο πιο σταθερά θα εδραιώνεται αυτή η ηθική στάση και τόσο πιο εύκολο θα είναι για τα παιδιά σας να προσαρμοστούν στους κοινωνικούς κανόνες.
Η στάση σας απέναντι στα προβλήματα της ζωής αποκαλύπτεται από τις συζητήσεις σας. Αυτά που ακούνε τα παιδιά στο σπίτι έχουν μεγάλη σημασία για την ανάπτυξή τους. Πρέπει να είστε προσεκτικοί μ’ αυτά που λέτε μπροστά στο παιδί σας, και ποτέ μην υποτιμάτε τη νοημοσύνη τον. Καταλαβαίνει πολύ περισσότερα απ’ όσα εσείς νομίζετε. Μπορεί να μη γνωρίζει ακόμα κάποιες λέξεις, αλλά κι απ’ την πολύ μικρή του ηλικία είναι ικανό να “πιάσει” το νόημα μιας συζήτησης ανάμεσα στους ενήλικους. Και, προσοχή:
Οι αισιόδοξες απόψεις -δικές σας ή του περιβάλλοντος σας- δεν είναι δυνατό να παρακινήσουν το παιδί στη χαρά της ζωής και τη δημιουργικότητα. Οι συνεχείς επικρίσεις σας για την κατάπτωση του ανθρώπου και τη διαφθορά του κόσμου δεν μπορούν να παρακινήσουν τα παιδιά, ώστε να γίνουν χρήσιμα μέλη της κοινωνίας.
Θα πρέπει να δείξετε στο παιδί την ομορφιά της ζωής και την αξία της Τέχνης. Το παιδί πρέπει να διδαχτεί να θαυμάζει τη Φύση και τη χαρά της γνώσης και του προβληματισμού. Θ’ αρχίσει να νιώθει ένα πρώιμο ενδιαφέρον γι’ αυτά τα πράγματα, αν εσείς του μιλάτε σχετικά την ώρα του φαγητού στο τραπέζι ή βγαίνοντας περίπατο μαζί του. Η ίδια η ατμόσφαιρα του σπιτιού, εκτός από τις ειδικές σχολικές ανάγκες, παίζει καθοδηγητικό ρόλο στη διανοητική, πνευματική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Ασκεί μια ζωντανή επίδραση πάνω στο χαρακτήρα του, στη νοοτροπία και στο ταμπεραμέντο του. Πολλή και κοπιαστική εργασία θα εξοικονομηθεί από την κατοπινή του εκπαίδευση, αν η ανατροφή του είναι ήρεμη και δημιουργική από τον πρώτο καιρό της κοινωνικής του ζωής μέσα στην οικογένεια.
Πρέπει να παραδεχτούμε ότι η ήρεμη οικογενειακή ατμόσφαιρα είναι δύσκολο να βρεθεί στην εποχή μας, μια εποχή ανασφάλειας, αβεβαιότητας και έντονου ανταγωνισμού. Οι γονείς, ωστόσο, μπορούν να φυλαχτούν απ’ τον πειρασμό και να μη ρίξουν το σφάλμα -για την έλλειψη αρμονίας- στις συνθήκες της ζωής τους, στους παππούδες, στα πεθερικά ή ο ένας στον άλλο. Αν γίνει αυτό, η ατμόσφαιρα στο σπίτι θα βαρύνει ακόμα πιο πολύ. Και θα φέρει κι άλλες συγκρούσεις. Μπορείτε να βελτιώσετε (ίσως και να αλλάξετε) τις συνθήκες αλλάζοντας τη δική σας συμπεριφορά, και προσπαθώντας με κάθε τρόπο να βελτιώσετε τη συμβολή σας στην αλλαγή αυτής της κατάστασης. Οι οικονομικές δυσκολίες, τα ελαττώματα του χαρακτήρα, η ασυμφωνία των γονιών, ο στενός χώρος στην κατοικία, οι ανεπιθύμητοι γείτονες ή συγγενείς, οι αρρώστιες – δηλαδή, η κάθε ανωμαλία στο οικογενειακό καθεστώς, η κάθε διατάραξη της γαλήνης- όλα αυτά απαιτούν ακόμη μεγαλύτερη προσοχή στον τρόπο που χρησιμοποιούμε για να τα αντιμετωπίσουμε. Η αγανάκτηση και η αποθάρρυνση, ένας καυγάς -ανεξάρτητα πόσο δικαιολογημένα ή κατανοητά είναι όλα αυτά- μπορούν να προσθέσουν νέες δυσκολίες στην, ήδη, δύσκολη κατάσταση, και να βλάψουν την ανάπτυξη του παιδιού, πολύ περισσότερο από τα ίδια δυσάρεστα γεγονότα ή καταστάσεις.
